انحصار طبیعی به عنوان مالکیت مطلق مطلق بنگاههای تولیدی و خدماتی در مناطقی از اقتصاد شناخته می شود که وجود آنها ناشی از منافع دولت و مردم است.
اصطلاح انحصار از دو کلمه یونانی تشکیل شده است: mono ، که به معنی یک ترجمه می شود ، و کلمه poleo ، به معنی "فروش" است. مالکیت حاکم بر یک صنعت در زندگی بسیار نادر است. غالباً ، گروهی از افراد حق انحصاری تولید یا فروش را دارند.
انحصار به عنوان یک حق توسط دولت به بنگاه های اقتصادی خاص اعطا می شود ، این می تواند به طور طبیعی یا از طریق اشغال موقعیت مسلط در بازار بوجود آید. در تعدادی از موارد ، توطئه تولید کنندگان نیز وجود دارد که برای بیرون راندن رقبا ، در یک گروه تولیدی ادغام می شوند.
انحصار به سه نوع تقسیم می شود:
- بسته ، یعنی انحصار دولتی که با ایجاد ممنوعیت های قانونی یا قانونی در برابر شکل گیری فضای رقابتی محافظت می کند.
- طبیعی ، هنگامی که استفاده کارآمد از منابع فقط با مالکیت مطلق تولید امکان پذیر است ؛
- باز ، ناشی از زمانی که ، به دلیل شرایط ، تنها شرکت تولید کننده و تأمین کننده کالاها یا خدمات خاص است.
انحصار قانون مطلق یک فروشنده یا تولید کننده در بخش خاصی از بازار است. این وضعیت مغایر با هنجارهای رقابت آزاد و اقتصاد بازار است ، به استثنای انحصار طبیعی در شرایطی که منافع دولت و جمعیت آن را تحت تأثیر قرار می دهد.
بسته به شرایط ، انحصار می تواند توجیه شود ، منافع حاصل شود ، یا برعکس ، هنجارها و قانون را نقض کند. یک موقعیت انحصاری مصنوعی ایجاد شده ، با توطئه گروهی از افراد متحد در یک شرکت یا اتحاد واحد ، برای از بین بردن رقبا رخ می دهد.
غالباً ، شرکت ها طبق طرح زیر فعالیت می کنند. اول ، یک کاهش غیر موجه در قیمت ها وجود دارد ، که شرکت های کوچکتر قادر به رقابت نیستند. در نتیجه ، بیشتر آنها توسط انحصارگران آینده بسته یا خریداری می شوند. پس از دستیابی به خودکامگی ، قیمت ها شروع به افزایش می کنند. در وهله اول ، ضروری است که ضررهای قبلی ناشی از این کارزار تهاجمی جبران شود. ثانیاً ، به منظور کسب سود بیشتر.
چنین طرحی از کار را می توان در صنایع بزرگ تولیدی اجرا کرد ، جایی که ظهور رقبای جدید به دلیل گران بودن قیمت ورود به بخش بازار منتفی است. این نمونه ای از انحصار "ناسالم" است که به دولت و مصرف کنندگان نهایی آسیب می رساند.
با این حال ، انحصار گاهی لازم است. بانک مرکزی یکی از نمونه های برجسته انحصار طبیعی است. دشوار است تصور کنیم اگر "چاپخانه" در دسترس توده ها باشد چه اتفاقی می افتاد. وضعیت مشابهی در مورد خطوط مترو ، راه آهن و شبکه های انرژی کشور وجود دارد.
انحصار دولت طبیعی در جایی بوجود می آید که حضور آن منوط به منافع دولت و امنیت شهروندان باشد.
